Thời kỳ mang tên Thể Công

Ngày 23 tháng 9 năm 1954, thể theo chỉ định của Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị lúc đó là Đại tướng Nguyễn Chí Thanh, Đoàn công tác Thể dục Thể thao Quân đội được thành lập. Thể Công vốn là tên viết tắt của cụm từ "Thể dục thể thao công tác đội".[4] Hạt nhân đầu tiên của đội gồm 23 cán bộ chiến sĩ của Trường Sĩ quan Lục quân I[5] được chia làm ba đội: Đội bóng đá Thể Công gồm 11 cầu thủ (nay là Câu lạc bộ Bóng đá Thể Công - Viettel), Đội bóng rổ Thể Công 5 người (nay là Đội bóng rổ Quân chủng Phòng không - Không quân) và Đội bóng chuyền Thể Công 6 người (nay là Câu lạc bộ Bóng chuyền Thể Công - Tân Cảng). Ngoài ra cả ba đội bóng còn có một cầu thủ dự bị đặc biệt là Lý Đức Kim, vừa biết đá bóng, vừa biết bóng rổ, bóng chuyền, vừa có khả năng làm y tá, vừa hậu cần giỏi. Kim còn kiêm luôn các chức năng hỗ trợ trên.[4] 11 cầu thủ bóng đá Thể Công đầu tiên chơi theo đội hình chiến thuật W - M gồm: Thủ môn Lê Nhâm; Trung vệ Nguyễn Văn Hiếu; Hậu vệ phải Phạm Ngọc Quế; Hậu vệ trái Nguyễn Thiêm; Tiền vệ phải Ngô Xuân Quýnh; Tiền vệ trái Phạm Mạnh Soạn; Tả biên Trương Vinh Thăng; Hữu biên Nguyễn Bá Khánh; Trung phong Nguyễn Văn Bưởi (Đội trưởng); Hộ công phải Nguyễn Thông (kiêm huấn luyện viên); Hộ công trái Vũ Tâm (tức Phạm Vinh).[4]

Hơn một tháng sau, ngày 25 tháng 10, trong trận bóng đá đầu tiên được tổ chức từ ngày giải phóng Thủ đô Hà Nội tại sân vận động Hàng Đẫy, Thể Công đã có trận đấu đầu tiên trong lịch sử của mình gặp đội Trần Hưng Đạo, gồm các cầu thủ xuất thân từ giới lao động Thủ đô. Đội giành chiến thắng với tỉ số 1-0 nhờ bàn thắng duy nhất của trận đấu được ghi ngay từ giây thứ 30 do công của trung phong đội trưởng Nguyễn Văn Bưởi.[4]

Đến năm 1955, giải bóng đá đầu tiên của miền Bắc Việt Nam được tổ chức tại Hải Phòng với tên gọi "Giải Hoà Bình", đội Thể Công tham gia cả hai hạng đấu với hai đội hình A và B. Cả hai đội đều giành chức vô địch của hai hạng A và B.[4]

Từ năm 1955 đến năm 1979, Thể Công luôn là đội bóng mạnh với 13 lần vô địch (10 lần vô địch giải hạng A miền Bắc và 3 lần vô địch giải hạng A Quốc gia). Ngoài ra Thể Công còn có rất nhiều trận thắng gây tiếng vang khắp quốc tế như 2 trận thắng đội Bát Nhất (đội bóng mạnh nhất Trung Hoa lúc đó) hay thắng cả đội tuyển Cuba rất mạnh... Thể Công không chỉ là đội bóng mạnh ở miền Bắc Việt Nam mà còn gây tiếng vang lớn trong làng bóng đá các nước Xã hội chủ nghĩa thời bấy giờ [cần dẫn nguồn]. Trong khoảng thời gian đó, lứa cầu thủ tiêu biểu của Thể Công gồm những Nguyễn Thế Anh (Ba Đẻn), Nguyễn Cao Cường, Quản Trọng Hùng, Vương Tiến Dũng, Nguyễn Trọng Giáp, Vũ Mạnh Hải... với đa số là lứa cầu thủ trẻ được đi tập huấn dài hạn ở Triều Tiên năm 1967 [6] và khi về nước họ là những cầu thủ tiêu biểu, xuất sắc hàng đầu Quốc gia.

Sau khi đất nước thống nhất và chính thức thành lập Giải bóng đá A1 toàn quốc (tiền thân của V.League 1 hiện nay), CLB Quân đội (tên gọi của Thể Công từ những năm 1976 tới hết năm 1998) vẫn là một trong những đội bóng mạnh nhất Việt Nam với 5 lần vô địch.

Năm 1999, Thể Công (khi ấy vừa đổi lại tên từ CLB Quân đội và là Đương kim vô địch giải hạng Nhất 1998) tham dự trận tranh Siêu Cúp Bóng đá Quốc gia đầu tiên gặp đội Công an Thành phố Hồ Chí Minh (Đương kim vô địch Cúp Quốc gia 1998) trên sân Hàng Đẫy và giành chiến thắng với tỷ số 3-0.[7]

Các cầu thủ CLB Quân đội luôn là nòng cốt của đội tuyển Quốc gia và đóng góp rất nhiều cầu thủ trong lứa thế hệ vàng của bóng đá Việt Nam như thủ môn Trần Tiến Anh, các cầu thủ Đỗ Mạnh Dũng, Nguyễn Mạnh Cường, Nguyễn Hồng Sơn, Trương Việt Hoàng, Nguyễn Đức Thắng, Phạm Như Thuần, Triệu Quang Hà, Đặng Phương Nam, Vũ Công Tuyền...

Ngày 15 tháng 1 năm 2003, Đội bóng đá Thể Công chính thức định hướng lên chuyên nghiệp khi Bộ Quốc phòng cho ra mắt Câu lạc bộ Bóng đá chuyên nghiệp Thể Công, với nhà tài trợ chính là Công ty Viễn thông Quân đội (Viettel).[8]

Năm 2004, tròn 50 năm thành lập, Thể Công đã phải xuống chơi tại giải hạng Nhất khi chỉ xếp thứ 11/12 tại V-League. Đội bóng thi đấu yếu kém một phần do chủ trương không tuyển ngoại binh, trái ngược với tất cả các đội bóng khác khi đó. Sang mùa giải 2005, câu lạc bộ đổi tên thành Thể Công - Viettel (Viettel lúc này là đơn vị chủ quản của đội) do chuyển giao quản lý từ Cục Quân huấn và chịu sự quản lý một phần của đơn vị này.[9][10] Tuy nhiên, nhiều ý kiến đề nghị câu lạc bộ nên trở lại tên gọi cũ.[11]

Ngày 1 tháng 9 năm 2007, Thể Công - Viettel chính thức giành quyền lên V-League sau khi thắng Tây Ninh với tỷ số 5-3. Một thời gian sau đó, đội chính thức trở lại tên gọi cũ - Thể Công.[12]

Ngày 25 tháng 9 năm 2009, hai ngày sau ngày kỷ niệm 55 năm thành lập Đoàn Thể Công), Bộ Quốc phòng đã quyết định đổi tên Thể Công thành Viettel, và thu hồi phiên hiệu Thể Công.[13]

Thời kỳ mang tên Viettel

Tháng 11 năm 2009, sau khi Bộ Quốc phòng quyết định thu hồi phiên hiệu Thể Công (Câu lạc bộ Bóng chuyền Thể Công vẫn tồn tại và được chuyển sang cho Cục Quân huấn, Bộ Tổng tham mưu quản lý; còn Đội bóng rổ Thể Công được chuyển giao cho Quân chủng Phòng không - Không quân quản lý), Bộ đã giao đội bóng cho Tập đoàn Viễn thông Quân đội (Viettel) quản lý từ Tổng cục Chính trị. Mặc dù vậy, Tập đoàn Viettel tỏ ra không quá mặn mà với việc tiếp nhận này. Ngày 7 tháng 11 năm 2009, theo thỏa thuận với lãnh đạo tỉnh Thanh Hóa, Tập đoàn Viettel sẽ bán suất chơi của CLB Viettel cho Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch Thanh Hóa kèm theo 10 cầu thủ của Viettel để đáp ứng yêu cầu trong Quy chế Bóng đá chuyên nghiệp Việt Nam. CLB Thanh Hóa sau khi mua lại suất chơi của Viettel sẽ mang tên Câu lạc bộ Bóng đá chuyên nghiệp Viettel - Thanh Hóa.[14] Chưa đầy 2 tháng sau, ngày 24 tháng 12 năm 2009, CLB Viettel - Thanh Hóa đổi tên thành Câu lạc bộ Bóng đá Lam Sơn Thanh Hóa. Viettel chính thức chuyển giao hoàn toàn suất chơi ở V-League cho Thanh Hóa với giá 80 tỷ đồng [15], và chỉ còn quản lý đội hình 2 thi đấu ở giải bóng đá hạng Nhất Quốc gia 2010 dưới tên gọi Câu lạc bộ Bóng đá Viettel[14], đội bóng của Trung tâm bóng đá Viettel. Kết thúc mùa giải 2010, đến lượt suất chơi tại giải hạng Nhất cũng được bán cho Trung tâm Đào tạo Bóng đá trẻ T&T và đổi tên thành Câu lạc Hà Nội (tiền thân của Câu lạc bộ Bóng đá Sài Gòn sau này).[16]

Việc bán suất chơi của câu lạc bộ thường khiến nhiều người lầm tưởng là câu lạc bộ đã giải thể hoặc sáp nhập vào câu lạc bộ khác. Tuy nhiên, phía câu lạc bộ đã khẳng định không tồn tại quyết định về mặt pháp lý đối với việc xóa phiên hiệu Thể Công hay giải thể đội bóng, mà đơn thuần chỉ là đổi tên câu lạc bộ. Ông Hà Hữu Tám, thời điểm đó là Phó Giám đốc điều hành Câu lạc bộ Thể Công (hiện tại là Chính ủy Trung tâm Thể thao Viettel) đã giải thích cụ thể: "Không có quyết định nào 'xóa' tên Thể Công cả. Phải hiểu cho đúng ý nghĩa đổi tên gọi của câu lạc bộ và tất nhiên là Thể Công đã nhận được quyết định này".[2][lower-alpha 1]

Ngày 23 tháng 9 năm 2011, nhân kỷ niệm lần thứ 57 ngày thành lập câu lạc bộ, hàng trăm cán bộ, cầu thủ, cổ động viên mọi thế hệ từng là người của Thể Công đã quyết định khởi động chiến dịch thu thập 1 triệu chữ ký ủng hộ trên cả nước để kiến nghị Bộ Quốc phòng về việc lấy lại phiên hiệu Thể Công.[19]

Đứng trước nguy cơ bị giải thể, quyền Giám đốc Trung tâm bóng đá Viettel lúc bấy giờ là ông Nguyễn Thanh Hải đã đề nghị các lãnh đạo Tập đoàn Viettel cho phép duy trì Trung tâm bóng đá Viettel và cam kết sẽ đem lại kết quả trong vòng 1 năm. Mùa bóng 2010, các đội bóng của Viettel đều lọt vào vòng chung kết các giải trẻ. Năm 2011, Trung tâm bóng đá Viettel giành được 1 Huy chương vàng, 1 Huy chương bạc và 1 Huy chương đồng ở các giải trẻ, từ đó chính thức giành được quyền tồn tại.

Mùa giải 2012, Trung tâm bóng đá Viettel chính thức thành lập lại đội 1 tham dự Giải bóng đá hạng Ba Quốc gia và giành chức đồng vô địch để lên chơi ở giải hạng Nhì Quốc gia mùa bóng 2013.[20]

Ngày 26 tháng 10 năm 2014, Tổng Giám đốc Tập đoàn Viễn thông Quân đội đã ký quyết định số 2294/QĐ-VTQĐ-TCNL kiện toàn chức năng nhiệm vụ và đổi tên Trung tâm bóng đá Viettel thành Trung tâm Thể thao Viettel (Viettel Sports).[21]

Tại giải hạng Nhì 2015, Viettel giành danh hiệu đồng vô địch và cùng Xi măng Fico Tây Ninh lên thi đấu ở V.League 2 mùa bóng 2016.[22]

Đội bóng trẻ Viettel tiếp tục giành vị trí thứ nhì ở V.League 2 năm 2016 và giành quyền chơi trận play-off thăng hạng, tuy nhiên đã để thua Long An với tỷ số 0-1 ở những phút bù giờ và chấm dứt giấc mơ thăng hạng. 2 năm sau đó, Viettel đã xuất sắc vô địch giải hạng Nhất Quốc gia 2018 và giành suất thăng hạng lên V.League 1 - 2019.

Trở lại V.League 1

Viettel chỉ mất hai mùa giải ở V.League 1 để đăng quang tại giải đấu cao nhất bóng đá Việt Nam vào năm 2020. Tính cả thành tích thời còn mang tên gọi Câu lạc bộ Quân đội và Thể Công, đây đã là danh hiệu vô địch thứ 19 của đội bóng áo lính.[23] Cũng trong mùa giải 2020, Viettel đã giành ngôi Á quân tại Cúp Quốc gia sau khi để thua đội bóng cùng thành phố là Hà Nội tại trận chung kết.

Chức vô địch V.League 2020 giúp Viettel giành quyền tham dự AFC Champions League 2021, giải đấu mà họ thua 4 trận gặp Ulsan Hyundai Motors (Hàn Quốc) và BG Pathum United (Thái Lan), thắng 2 trận gặp Kaya–Iloilo (Philippines) để giúp điểm xếp hạng câu lạc bộ Việt Nam hơn Philippines và có thêm hai suất dự vòng loại AFC Champions League mùa sau.[24] Ngày 19 tháng 8 năm 2021, U-21 Viettel dự 3 trận giao hữu trước thềm Vòng chung kết U-21 Quốc gia Thanh Niên 2021 với 2 trận gặp U-21 Công an Nhân dân và U-21 PVF - Hưng Yên (Phố Hiến), sau đó là 1 trận quốc tế với U-21 Aston Villa của Anh.

Dù mùa giải 2021 bị hủy bỏ nhưng với việc đứng thứ hai trên bảng xếp hạng, Viettel đã có được một suất giành quyền tham dự AFC Cup 2022. Tại đây, Viettel đã xếp thứ nhất bảng I tuy nhiên đã phải dừng chân ở vòng Bán kết khu vực Đông Nam Á sau khi chịu thất bại trước Kuala Lumpur City tại loạt luân lưu may rủi.

Quay lại với phiên hiệu Thể Công

Sau khi Bộ Quốc phòng đồng ý với đề xuất đổi tên câu lạc bộ Viettel thành Thể Công - Viettel, ngày 21 tháng 11 năm 2023, quyết định đổi tên đội bóng đã được lãnh đạo Bộ Quốc phòng cùng Tập đoàn Công nghiệp – Viễn thông Quân đội (Viettel) công bố chính thức tại trụ sở của Tập đoàn Viettel ở Hà Nội.[25]

Phát biểu tại buổi lễ, Thượng tướng Nguyễn Văn Nghĩa, Phó Tổng Tham mưu trưởng Quân đội Nhân dân Việt Nam nhắc lại Thể Công là một thương hiệu lớn, đã được người hâm mộ ghi nhận là một “Binh chủng đặc biệt” trong lĩnh vực thể dục thể thao và khẳng định tên gọi Thể Công - Viettel của CLB là niềm vinh dự, tự hào nhưng cũng là trách nhiệm mà Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng giao cho cán bộ, chiến sĩ, huấn luyện viên, cầu thủ đội bóng cũng như cán bộ nhân viên của Tập đoàn Viettel.[26]

Định hướng phát triển của thời kỳ mới

Thượng tướng Nguyễn Văn Nghĩa nhấn mạnh các nhiệm vụ của CLB sau khi lấy lại tên cũ:

Đáp lại sự quan tâm của lãnh đạo Bộ Quốc phòng, Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc Tập đoàn, Đại tá Tào Đức Thắng khẳng định các định hướng lớn trong phát triển CLB: